این بار «حاشیه» را به بحرین نبازیم

فوتبال روز:رفته رفته به زمان برگزاری سومین بازی ایران در مرحله پیش مقدماتی جام جهانی 2014 برزیل نزدیک می‌شویم. سه‌شنبه این هفته‌، شاگردان کارلوس کرش در حالی به مصاف تیم ملی بحرین خواهند رفت که این دیدار، از حساسیت‌های خاص خودش برخوردار است.

1)بعداز شروع خوب ایران در این مرحله از رقابت‌ها که با کسب یک پیروزی و یک تساوی خارج از خانه در برابر اندونزی و قطر همراه بود، حالا کسب هر سه امتیاز مسابقه خانگی با بحرین، گامی بلند در راه صعود آسان ایران به مرحله بعد این مسابقات تلقی خواهد شد. غیر از این و خارج از چارچوب قواعد جدولی نیز، بازی با بحرین برای ما جذابیت‌های منحصر به فردی دارد. پس از حوادث تلخ روی داده در سال 2001 و آن رقص معروف بحرینی‌ها با پرچم عربستان، این کشور در تعاریف فوتبالی رسما «گربه سیاه» تیم ملی ایران لقب گرفت و حالا هم نبرد دوباره با این «موی دماغ»، می‌تواند اهمیت مضاعفی داشته باشد. در کنار تمام اینها اما،به نظر می‌رسد مسابقه پیش‌روی ایران و بحرین، واجد حساسیت‌هایی فراوان، از جنسی جدید و متفاوت شده است. تنش‌های سیاسی اخیر در کشور بحرین که دامنه آن به روابط دیپلماتیک منامه به همسایگان نیز کشیده شد، می‌تواند در بازی روز سه‌شنبه به پدید آمدن برخی واکنش‌های تند غیر ورزشی در تهران منجر شود که قطعا تاوان آن را فقط و فقط «فوتبال» ایران باید بپردازد. به ویژه نگاهی به سابقه این قبیل رفتارها در حاشیه بازی‌های باشگاهی چند ماه قبل بین پرسپولیس و استقلال با نمایندگان عربستان، بیش از گذشته باعث هراس هواداران فوتبال می‌شود. آیا این بار قرار است به خاطر آنچه در بیرون از زمین رخ می‌دهد، یک ضربه تاریخی از تیم ملی بحرین بخوریم؟

2) توضیح واضحات است که فوتبال ایران طی سال‌های اخیر تقریبا همیشه قربانی سیاست‌زدگی حاکم بر آن محسوب می‌شده است. آخرین نمونه از این تعامل یک‌جانبه و زیانبار، اتفاقی است که همین تازگی‌ها برای هیات مدیره تیم‌های پرسپولیس و استقلال رخ داد و حالا با مقاومت AFC، سرنوشت این دو باشگاه رابرای شرکت در مسابقات قاره‌ای در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. در عین حال اما، وجه مشترک بیشتر آسیب‌هایی که از دنیای سیاست متوجه فوتبال ما شده، «غیرمستقیم» بودن آنها به حساب می‌آید. اگر رییس به صورت نابه‌جا راه به میز مدیریت فوتبال برده، اگر سرمربی تیم ملی با تیم‌های باشگاهی مختلف یا روابط آنچنانی روی نیمکت مربیان نشانده شده‌اند و یا اگر برخی عزل و نصب‌ها براساس معادلات فراورزشی در کشور ما رخ داده، در همه این موارد فوتبال ایران به طور غیر مستقیم و «باواسطه» لطمه دیده است. با این وجود اما، جنس و شکل ضرباتی که ممکن است در اثر برخی سوء رفتارهای احتمالی در حاشیه مسابقه‌ای مثل ایران و بحرین به پیکر فوتبال ما وارد شود، کاملا متفاوت است و این بار این امکان وجود دارد که دنیای ورزش «مستقیما» قربانی برخوردهای سیاسی شود. شایعاتی که این روزها در مورد قصد و نیت عده‌ای از غیر فوتبالی‌ها برای استفاده از فضای بازی با بحرین در راه اعتراض به دولت این کشور به گوش می‌رسد، در نوع خودش بسیار نگران کننده است. باید به یاد داشته باشیم حریف عرب ایران، استاد مسلم هوچی‌گری و سوءاستفاده از هر اتفاق نامتعارفی به شمار می‌آید و کوچکترین رفتار نسنجیده‌ای در قبال آنها، می‌تواند با بزرگنمایی طرف مقابل به یک کابوس مرگبار برای فوتبال ایران تبدیل شود.

3) شاید مشکل بزرگ سیاسیون اصیل و آنهایی که صرفا از این زاویه به همه مسایل نگاه می‌کنند، این است که از درک عمق اهمیت و ارزش‌های ورزش قهرمانی و به ویژه «فوتبال» غافل هستند. نگاهی به سیاستگذاری‌های سهل‌انگارانه و برخوردهای سودطلبانه یا رفع تکلیفی آنها در مواجهه با این حوزه، نشان می‌دهد برای خیلی از آنان فوتبال، چیزی بیشتر از «توپ بازی» و یک لهوولعب بیهوده و خالی از فایده نیست. این طرز نگرش، تا به حال کم به فوتبال ما صدمه نزده و این بار ممکن است ادامه این نگاه در مسابقه با بحرین، منجر به یک فاجعه تاریخی شود. ممکن است عده‌ای گمان کنند اعتراض به اوضاع فعلی حاکم بر بحرین، ارزش عقوبتی را که متوجه فوتبال ایران می‌شود، خواهد داشت. چنین نگاهی اما بی‌گمان غیرکارشناسی، غلط و خودخواهانه است. یک دوره حضور سرافرازانه در تورنمنتی مثل جام‌جهانی، می‌تواند هزار بار ارزنده‌تر از هر دیپلماسی خارجی موفقی باشد و یک بار درخشیدن در چنین میادینی، هرگز کم‌اهمیت‌تر از 40 دقیقه سخنرانی در کنگره عمومی سازمان ملل نخواهد بود. با این اوصاف و در شرایطی که فوتبال ما بعد از مدت‌ها در مسیر یک اعاده حیثیت تاریخی قرار گرفته و در اندیشه «رشد کردن» در کنار یک سرمربی بزرگ خارجی فرو رفته، قربانی کردن آن پای اهداف سیاسی کوتاه‌مدت، به شدت غیرمنصفانه خواهد بود.

4) طی روزهای گذشته، در برخی از محافل سیاسی نسبت به پیروزی پرگل تیم ملی مقابل فلسطین موضع منفی گرفته شده است. این همان نگاه غیرفوتبالی است که در موردش حرف می‌زنیم؛ دیدگاهی که لابد حکم می‌کند به دوستی مثل فلسطین کمتر و به تیمی نظیر بحرین، بیشتر گل بزنیم! امیدواریم مدافعان چنین تئوری‌هایی، در جریان باشند که ناظر ویژه امنیتی فیفا، سه‌شنبه در ورزشگاه خواهد بود و یک لحظه غفلت در چنین شرایطی، «واقعا» یک عمر ندامت برایمان به همراه خواهد آورد. آیا جدی‌ترین منتقدان دولت بحرین، راضی به حذف زودرس ایران از جام‌جهانی آینده هستند؟

رسول بهروش